Varoluş ve Hakikat Oyunu

Nerede okuduğumu anımsayamadığım ama notlarım arasında karşılaştığım bir Kierkegaard sözünü aktarmak istiyorum: “ Bilgiyle uğraşmak yüzünden varolmak nedir unuttuk.” Bu cümle ilk karşılaştığım zaman değil de neden şu an beni bu kadar heyecanlandırdığı üzerinde düşünüyorum. Bilgi nedir, varolmak ne demek?

Antik Yunan felsefesinde bilgi mutluluk ve erdem gibi bir temsile sahipti. Descartes'in bilgisi çok klasik haliyle şüpheydi. Freud ise bize tanımlanamaz olanın bilinemez olanın bilgisini sunmuştu. Lacan'ın bilgisi ise arzuya dairdi.

"Varoluş, elbette bir tartışmadır" der Kierkegaard. Her ne kadar günümüzün modern toplumu Varolana ilişkin sorgulanmayı ilginç ve değerli bulmasa da öyle ya da kendi varoluşuyla ilgili bir çatlakla karşılaşır. Kendi Varlığımızı anlamaya dair kendimizden ne kadar da uzak olduğumuzu anladığımızda oluşan o çatlağa… Bulantıya ya da bir ağrı esintisine… Varolmak, belki de hakikatin yaratıldığı yerdir. Eğer varoluşun şöyle alınması gerekirse ya da o, nasıl olunması gerekirse: o, nasıl olduğunu bilinmesi bilgisi elde edilseydi o zaman en iyisi olmaz mıydı?

Irvan D.Yalom bir hastasının mektubunda, sorgulamakla yaşam arasında bir tercih yapsaydım yaşamayı seçerdim cümlesi üzerinde uzun uzadıya durmuştu. Sorgulamayı bir tür açıklama, açıklamayı da bir tür bilgi olarak duyulabilir. Mektubun devamında "Açıklama bir yanılsama, bir serap, bir kurgu, teskin eden bir ninnidir, Açıklama herhangi bir varoluşa sahip değildir." yazıyordu. Bu açıklamayı tatmin edici bulursak o zaman neye ihtiyacımız olduğunu nereden ve nasıl bilebiliriz?

Sonuç itibariyle yaşamın nasıl bir şey olduğunu, nasıl yaşanması gerektiğini başkaları aracılığıyla öğreniyoruz. Doğal olarak da bunu en temelde dil ile yapabiliyoruz. Dil ise başkalarıdır. . Hatta çocuk için Başka'nın ta kendisidir. Eğitim dediğimiz ve "çocuk" anlamına gelen Pais sözcüğünden türemiş olan Yunanca'da Paideia terimi, çocukların yetişkinlerin dünyasını öğrenmeleri için hocaların, ailelerin ve bir bütün olarak toplumun rehberliğinde yürütülen bir süreç olması hakikaten ilginç bir durum. Bunlar şu anlama geliyor bir yanıyla; edindiğimiz her bilginin bize yabancı olduğunu, bir yerlerde bir şeylerin daima eksik olduğunu, ne olduğunu bilmesek de her defasında bu yabancılaşmanın ve bu eksiliğin deneyimiyle karşı karşıya kalırız. O halde hakikat oyununu nasıl oynayacağız?