Edip Cansever ve Psikanaliz

Bir şeyi söylemenin bir yolu olarak şiir, herhalde

içsel derinliğimle karşılaşabildiğim ve temas edebildiğim bir edebi tür benim için. Bu karşılaşmayı Edip Cansever'in bir şiirinden bahsederek başlamak istiyorum.

Umutsuzlar Parkı şiiri Edep Cansever'in öyküleştirerek oluşturduğu bir şaheser benim için. Umutsuzlar Parkı’nı bir mekan gibi seçip imsegesel bir dünya yaratmanın peşindedir. Şiirin ilk dizesinden son dizesine kadar gelindiğinde o mekanda kuşkulu bir tamlığın hissene kapılıyorum. Edip’in öyküselleştirilmiş şiirlerini Freud'un rüya çalışmasına benzetiyorum bazen. Bu anlamda Freud’un rüya çalışması dediği, bir düşünceyi bir ideaili belki de bir yasak(arzu) olanın, bir isteğin rüya şeklinde dışavurumu şeklinde yorumlayabiliriz. (Rüyada bilinçdışı malzeme imgeleri yerinden etme, yoğunlaştırma ve çarpıtmalardan oluşur.)

Tıpkı Umutsuzlar Parkı gibi, Ben Ruhi Bey Nasılım, Çağrılmayan Yakup, Tragedyalar'da aynı teknikle ama sanki daha da ustalaşmış haliyle karşımızdadır. Rüya çalışması'nda imgesel parçaların dağınıklığın bütün bir anlama ulaşılması gibi sanki Edip’in de şiirleri sözcüklerle imgesel bütünlüğün parçaları topluyor gibidir. Parçalar, diğer bir ifadeyle sözcükler çarpıtılmıştır, yerinden edilmiştir. Edip Cansever’in Söz’ü bizi bir şeylere yakınlaştırmaya, yüzleştirmeye çalışır gibidir. Onun Söz’ü “Varolan’ın İçsel Çalışması”dır. Varlığa gelmenin, varolmanın bitmez tükenmez bir özlemidir bu...